Приказ Министерства образования Республики Беларусь от 29.05.2009 N 674 "Об утверждении норм оценки результатов учебной деятельности и критериев оценки поведения учащихся общеобразовательных учреждений"
Архив ноябрь 2011 года
<< Назад |
<<< Главная страница
Стр. 3
| Стр.1 | Стр.2 | Стр.3 | Стр.4 | Стр.5 | Стр.6 | Стр.7 | Стр.8 | Стр.9 | Стр.10 | Два исправления на месте существенных ошибок приравнивается к 1 несущественной ошибке.
При наличии в письменных работах (обучающих и контрольных) 1 - 2 исправлений на месте несущественных ошибок отметка не снижается; 3 - 7 исправлений - отметка снижается на 1 балл, более 7 - на 2 балла.
Орфографические ошибки во всех видах работ исправляются, но не учитываются при выставлении отметки. Не учитываются также исправления в словах.
Оценка обучающих классных и домашних работ
---------+-----------------------------------------------------------------
¦ Балл ¦ Количество ошибок ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦более 7 существенных ошибок ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦7 существенных ошибок ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦6 существенных ошибок ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦5 существенных ошибок ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦4 существенные ошибки ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦3 существенные ошибки ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦2 существенные ошибки ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦1 существенная ошибка ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦1 несущественная ошибка ¦
+--------+----------------------------------------------------------------+
¦ 10 ¦0 ошибок, допускается 1 - 2 исправления на месте несущественных ¦
¦ ¦ошибок ¦
---------+-----------------------------------------------------------------
Оценка математического диктанта
Контроль над формированием устных вычислительных навыков осуществляется при проведении математических диктантов. В математический диктант целесообразно включать 10 заданий. При оценивании математического диктанта 2 исправления приравниваются к одной существенной ошибке.
--------+------------------------------------------------------------------
¦ Балл ¦ Количество ошибок ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦более 7 существенных ошибок ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦7 существенных ошибок ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦6 существенных ошибок ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦5 существенных ошибок ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦4 существенные ошибки ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦3 существенные ошибки ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦2 существенные ошибки ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦1 существенная ошибка ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦0 ошибок, 1 исправление ¦
+-------+-----------------------------------------------------------------+
¦ 10 ¦0 ошибок, без исправлений ¦
--------+------------------------------------------------------------------
Оценка контрольных и самостоятельных работ
Контрольные и самостоятельные работы составляются из заданий, которые позволяют проверить:
сформированность вычислительных навыков;
умение преобразовывать, сравнивать и выполнять действия с величинами;
умение выполнять задания геометрического содержания;
умение решать задачи.
Контрольные и самостоятельные работы составляются с учетом уровней усвоения учебного материала. Такие работы должны включать 5 заданий. Сложность заданий должна отражать уровни овладения учебным материалом. Данные работы оцениваются по шкалам оценки контрольных и самостоятельных работ (шкалы 1, 2).
Шкалы оценки контрольных и самостоятельных работ
Шкала 1
--------------------+------------------------------------------------------
¦ Номер задания ¦Максимальное количество баллов за выполнение задания ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ 1 ¦ 2 ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ 2 ¦ 4 ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ 3 ¦ 6 ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ 4 ¦ 8 ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ 5 ¦ 10 ¦
+-------------------+-----------------------------------------------------+
¦ ¦Суммарный максимальный балл за выполнение всех ¦
¦ ¦заданий - 30 ¦
--------------------+------------------------------------------------------
Шкала 2
-------------------------+-------------------------------------------------
¦ Количество баллов, ¦ Отметка по десятибалльной шкале оценки ¦
¦ полученных учащимися ¦ результатов учебной деятельности учащихся ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 1 ¦ 1 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 2 ¦ 2 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 3 - 5 ¦ 3 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 6 - 8 ¦ 4 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 9 - 11 ¦ 5 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 12 - 14 ¦ 6 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 15 - 18 ¦ 7 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 19 - 23 ¦ 8 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 24 - 28 ¦ 9 ¦
+------------------------+------------------------------------------------+
¦ 29 - 30 ¦ 10 ¦
-------------------------+-------------------------------------------------
Каждое задание письменной работы оценивается по шкале 1. Все баллы суммируются. Суммарное количество баллов переводится по шкале 2 в отметку по десятибалльной системе.
Если задание выполнено частично, то доля правильно выполненного задания вычисляется по отношению к максимальному количеству балла данного задания. Все баллы суммируются. В случае получения нецелого числа проводится его округление в установленном порядке. Суммарный балл переводится по шкале 2 в отметку по десятибалльной системе.
При выполнении контрольных работ не требуется составления краткой записи (схемы, чертежа), постановка и запись вопросов, запись пояснений к действиям, запись полного ответа.
При оформлении ответа задачи необходимо использовать общепринятые сокращения в записи величин (км, кг, см, дм и др.).
При оценивании каждого задания контрольной работы учитель может на полях выставлять количество полученных баллов за каждое задание и общий балл за всю работу.
2.5. Оценка результатов учебной деятельности по учебному предмету "Человек и мир"
В соответствии с требованиями образовательного стандарта и учебной программы к уровню подготовки учащихся контролю и оценке подлежат знания и умения по содержательным линиям: "Природа и человек", "Человек и общество", "Человек и его здоровье", блок "Мая Радзiма - Беларусь" в рамках содержательного компонента "Человек и общество".
Критериями результативности усвоения предмета "Человек и мир" являются:
точность (способность правильно воспроизводить изучаемый материал);
полнота (способность наиболее полно представить все существенные характеристики изучаемого вопроса в соответствии с программными требованиями к знаниям младших школьников);
глубина (способность выявлять причины, устанавливать следствия);
гибкость (способность подкреплять выводы, высказанные положения фактами, конкретизировать высказанные положения или утверждения примерами, сравнивать по сходству и различию, применять усвоенные знания в разных ситуациях);
действенность (способность применять усвоенные знания на практике для объяснения наблюдаемых явлений и фактов);
прочность (способность воспроизводить знания после определенного промежутка времени, прошедшего после изучения нового материала);
логичность (способность воспроизводить знания в соответствии с его структурой);
осознанность (способность обосновать, объяснить знание, усвоенный способ действия, устанавливать причинно-следственные связи между объектами и явлениями, делать правильные выводы из материалов наблюдений и опытов, объяснять необходимость соблюдения санитарно-гигиенических навыков, правил природоохранного поведения и т.п.).
Важными показателями качества учебной деятельности по предмету являются степень самостоятельности в решении учебных задач (учебные умения: планировать и организовывать свою деятельность в соответствии с поставленными задачами, осуществлять алгоритм операций выполнения конкретных действий в структуре умения, самоанализ результатов выполнения действий в сопоставлении с целью, самостоятельно выявлять ошибки и их исправлять, осуществлять самооценку).
Наиболее значимыми критериями являются точность или правильность, полнота, осознанность знаний, гибкость, степень самостоятельности. При оценке полноты ответа от младших школьников не требуется освоения в полном объеме содержания понятия; речь может идти лишь об основных, доступных для понимания учащимися, элементах знаний.
Поурочный контроль результатов учебной деятельности учащихся по предмету "Человек и мир" осуществляется устным, письменным и практическим методами. С учетом специфики предмета, возрастных особенностей младших школьников основными методами являются устный и практический.
Основной формой поурочного контроля являются фронтальный и индивидуальный устные опросы с использованием контрольных вопросов и заданий, содержащихся в учебнике, учебно-методических пособиях, дидактических материалах.
Поурочный контроль может проводиться также с использованием парной и групповой форм, письменного метода на основе применения заданий и тестов.
В процессе фронтального опроса осуществляется проверка знаний по теме урока: опознание и описание объектов и явлений, выявление их отличительных признаков, раскрытие и установление причинно-следственных связей, сравнение объектов и явлений, а также актуализация сведений, полученных учащимися в процессе наблюдений в природе, выполнения опытов и практических работ.
Для индивидуального опроса предлагаются вопросы и задания, требующие от учащихся составления связного рассказа (рассказа-описания) на основе наблюдений и материалов учебника, решения ситуативных задач. В связи с тем что у младших школьников недостаточно хорошо развита монологическая речь, учитель может предлагать детям наводящие вопросы, план ответа, опорные слова, тексты ответов с пропущенными ключевыми словами.
При индивидуальном опросе школьнику могут задаваться дополнительные вопросы. Желательно, чтобы они были продуктивного характера: на сравнение изучаемых объектов, установление причинно-следственных связей, на выделение отличительных признаков объектов изучения, на применение полученных знаний при решении тех или иных ситуативных задач, объяснение необходимости выполнять те или иные правила и т.п.
Практический метод используется для проверки уровня усвоения практических умений, в том числе картографических и хронологических.
Тематический контроль осуществляется после изучения раздела учебного предмета на уроках обобщения знаний. Тематический контроль может проводиться как устным, так и письменным методом с использованием теста учебных достижений, который включает не более 5 постепенно усложняющихся заданий.
В конце учебного года может проводиться итоговая проверочная работа.
Шкала оценки устных ответов учащихся
------+--------------------------------------------------------------------
¦Баллы¦ Показатели оценки ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦Узнавание единичных объектов изучения по описанию учителя, ¦
¦ ¦иллюстрации; наличие ошибок, которые не исправляются даже с помощью¦
¦ ¦учителя ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦Различение отдельных объектов изучения (объектов природы, ¦
¦ ¦исторических событий и их дат, личностей) по описанию учителя или ¦
¦ ¦иллюстрации; наличие ошибочных ответов ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦Частичное воспроизведение учебного материала, изложение его ¦
¦ ¦отдельных элементов на уровне памяти без осмысления связей и ¦
¦ ¦зависимостей. При этом ученик допускает ошибки, отдельные из ¦
¦ ¦которых устраняет с помощью учителя ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦Фрагментарное воспроизведение учебного материала, изложение его ¦
¦ ¦содержания с ошибками, большинство из которых исправляется учеником¦
¦ ¦с помощью учителя ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦Осознанное воспроизведение значительной части учебного материала; ¦
¦ ¦могут допускаться ошибки, которые устраняются с помощью учителя. ¦
¦ ¦Ученик испытывает значительные затруднения при объяснении ¦
¦ ¦содержания элементарных понятий, особенностей, значения тех или ¦
¦ ¦иных объектов, правил даже с помощью учителя ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦Осознанное, частично неполное воспроизведение учебного материала с ¦
¦ ¦отдельными ошибками, которые исправляются с помощью учителя. Ученик¦
¦ ¦объясняет содержание элементарных понятий, особенности, значение ¦
¦ ¦тех или иных объектов, правил и т.п. с помощью учителя ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦Осознанное владение учебным материалом при его применении по ¦
¦ ¦образцу. Допускаются неполное воспроизведение учебного материала, ¦
¦ ¦наличие единичных ошибок, неточностей, которые исправляются с ¦
¦ ¦помощью учителя. Учащийся выполняет предметные практические способы¦
¦ ¦действий: раскрывает отдельные причинно-следственные связи, ¦
¦ ¦сопоставляет объекты изучения по предложенным учителем признакам, ¦
¦ ¦осуществляет деление предметов на группы по указанным критериям, ¦
¦ ¦описывает объекты изучения по предложенному плану и с помощью ¦
¦ ¦учителя и т.п. ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦Осознанное владение учебным материалом при его практическом ¦
¦ ¦применении по образцу. Допускаются неполное воспроизведение ¦
¦ ¦учебного материала, наличие неточностей, которые исправляются с ¦
¦ ¦помощью учителя. Учащийся владеет отдельными предметными ¦
¦ ¦практическими умениями: устанавливает отдельные причинно- ¦
¦ ¦следственные связи, сравнивает объекты изучения по предложенным ¦
¦ ¦учителем признакам, осуществляет деление предметов на группы по ¦
¦ ¦указанным критериям, описывает объекты изучения по предложенному ¦
¦ ¦плану, выбирает и оценивает правильный (соответствующий ситуации) ¦
¦ ¦вариант поведения и т.п. ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦Осознанное владение учебным материалом при его практическом ¦
¦ ¦применении в разных ситуациях. Учащийся владеет предметными ¦
¦ ¦умениями: устанавливает и объясняет причинно-следственные связи; ¦
¦ ¦видит и исправляет свои и допущенные другими учащимися ошибки; ¦
¦ ¦сравнивает объекты изучения по плану, составленному с помощью ¦
¦ ¦учителя; осуществляет деление предметов на группы, описывает ¦
¦ ¦объекты изучения самостоятельно; выбирает правильный ¦
¦ ¦(соответствующий ситуации) вариант поведения и объясняет его выбор ¦
¦ ¦и т.п. При самостоятельном выполнении отдельных операций не всегда ¦
¦ ¦может назвать состав и объяснить последовательность своих действий ¦
+-----+-------------------------------------------------------------------+
¦ 10 ¦Осознанное владение учебным материалом при его практическом ¦
¦ ¦применении в разных ситуациях. Учащийся владеет предметными ¦
¦ ¦умениями: устанавливает и объясняет причинно-следственные связи; ¦
¦ ¦делает выводы; видит и исправляет свои и допущенные другими ¦
¦ ¦учащимися ошибки; осуществляет деление предметов на группы, ¦
¦ ¦сравнивает и описывает объекты изучения самостоятельно; выбирает ¦
¦ ¦правильный (соответствующий ситуации) вариант поведения и объясняет¦
¦ ¦его выбор и т.п. При самостоятельном выполнении отдельных операций ¦
¦ ¦объясняет состав и последовательность своих действий ¦
------+--------------------------------------------------------------------
Тест учебных достижений с набором постепенно усложняющихся заданий оценивается по шкалам оценки теста. При подсчете применяется система двойного перевода.
Шкала оценки теста
Таблица 1 Таблица 2
----------+----------- -----------+--------
¦ Задания ¦ Проценты ¦ ¦ Проценты ¦ Баллы ¦
+---------+----------+ +----------+-------+
¦ 1 ¦ 10 ¦ ¦ 1 - 14 ¦ 1 ¦
+---------+----------+ +----------+-------+
¦ 2 ¦ 15 ¦ ¦ 15 - 24 ¦ 2 ¦
+---------+----------+ +----------+-------+
¦ 3 ¦ 20 ¦ ¦ 25 - 34 ¦ 3 ¦
+---------+----------+ +----------+-------+
¦ 4 ¦ 25 ¦ ¦ 35 - 44 ¦ 4 ¦
+---------+----------+ +----------+-------+
¦ 5 ¦ 30 ¦ ¦ 45 - 54 ¦ 5 ¦
----------+----------- +----------+-------+
¦ 55 - 64 ¦ 6 ¦
+----------+-------+
¦ 65 - 74 ¦ 7 ¦
+----------+-------+
¦ 75 - 84 ¦ 8 ¦
+----------+-------+
¦ 85 - 94 ¦ 9 ¦
+----------+-------+
¦ 95 - 100 ¦ 10 ¦
-----------+--------
Каждое задание оценивается по таблице 1. Все проценты суммируются. Суммарный процент переводится в балл по таблице 2.
Пример.
Ученик выполнил верно задания 1, 2 и 5, что составляет 10 + 15 + 30 равно 55%.
По таблице 2 переводим проценты в баллы: 55% соотносится с 6 баллами, значит, ученик получает за выполнение теста 6 баллов.
Если задание выполнено частично, то процент правильно выполненного задания вычисляется по отношению к максимальному проценту данного задания.
Пример.
Ученик выполнил верно 2/3 второго задания. Максимальный процент второго задания равен 15%. Находим 2/3 от 15% и получаем 10% (15 : 3 x 2). Таким образом, ученику за выполнение второго задания начисляется 10%.
Подобным образом вычисляются проценты за правильное выполнение каждого задания. Все проценты суммируются. Суммарный процент переводится в балл по таблице 2.
Глава 3 НОРМЫ ОЦЕНКИ РЕЗУЛЬТАТОВ УЧЕБНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧАЩИХСЯ ПО УЧЕБНЫМ ПРЕДМЕТАМ НА II, III СТУПЕНЯХ ОБЩЕГО СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
3.1. Ацэнка вынiкаў вучэбнай дзейнасцi вучняў па вучэбным прадмеце "Беларуская мова"
Навучанне беларускай мове як вучэбнаму прадмету мае на мэце сфармiраваць у вучняў сiстэму ведаў пра мову i маўленне, навучыць карыстацца беларускай мовай ва ўсiх вiдах маўленчай дзейнасцi (чытанне, слуханне, гаварэнне, пiсьмо); фармiраваць культуру вуснага i пiсьмовага маўлення.
Плануемыя вынiкi навучання ў прадметна-дзейнаснай форме вызначаюцца вучэбнымi праграмамi ў адпаведнасцi з патрабаваннямi адукацыйнага стандарта па вучэбным прадмеце "Беларуская мова".
У адпаведнасцi са зместам i аб'ёмам лiнгвiстычных i маўленчых ведаў, уменняў i навыкаў кантролю i ацэнцы належаць:
узровень засваення тэарэтычнага матэрыялу;
узровень сфармiраванасцi вучэбна-моўных i нарматыўных (арфаграфiчных, пунктуацыйных, граматычных) уменняў i навыкаў;
узровень сфармiраванасцi камунiкатыўных уменняў i навыкаў.
Ацэнка вуснага адказу
Вуснае апытанне з'яўляецца адным з метадаў кантролю вынiкаў вучэбнай дзейнасцi вучняў.
Вуснае звязнае выказванне паказвае ўзровень засваення вучнем агульных палажэнняў, правiлаў, азначэнняў i ўменне прымяняць атрыманыя веды на практыцы, а таксама ўменне школьнiкаў ствараць звязнае, лагiчна паслядоўнае паведамленне на пэўную тэму.
Пры ацэнцы адказу вучня ўлiчваюцца:
1) ступень усвядомленасцi вывучанага;
2) пацвярджэнне тэарэтычных звестак прыкладамi,
3) паўната;
4) фактычная дакладнасць адказу;
5) лагiчнасць i дакладнасць маўлення;
6) правiльнасць маўлення.
Крытэрыi i паказчыкi ацэнкi вуснага адказу
----+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+--------------
¦Бал¦ Усвядомленасць ¦ Пацвярджэнне ¦ Паўната ¦ Фактычная ¦ Лагiчнасць i ¦Правiльнасць ¦
¦ ¦ ¦ тэарэтычных ¦ ¦ дакладнасць ¦ дакладнасць ¦ маўлення ¦
¦ ¦ ¦ звестак ¦ ¦ ¦ маўлення ¦ ¦
¦ ¦ ¦ прыкладамi ¦ ¦ ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 1 ¦Узнаўляе матэрыял ¦Прыклады ¦Фрагментарна¦Пры ўзнаўленнi¦Выкладае ¦У маўленнi ¦
¦ ¦неўсвядомлена ¦прывесцi не ¦ўзнаўляе ¦матэрыялу ¦хаатычна, ¦вялiкая ¦
¦ ¦ ¦можа ¦нязначную ¦робiць памылкi¦бязладна ¦колькасць ¦
¦ ¦ ¦ ¦частку ¦ў фармулёўках ¦ ¦памылак ¦
¦ ¦ ¦ ¦матэрыялу ¦азначэнняў i ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлаў, якiя¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦скажаюць ix ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦сэнс ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 2 ¦Не можа ¦Прыклады ¦Узнаўляе ¦Пры ўзнаўленнi¦Выкладае ¦Робiць ¦
¦ ¦абгрунтаваць свае ¦прывесцi не ¦нязначную ¦матэрыялу ¦непаслядоўна ¦шматлiкiя ¦
¦ ¦меркаваннi ¦можа ¦частку ¦робiць памылкi¦ ¦маўленчыя ¦
¦ ¦ ¦ ¦матэрыялу ¦ў фармулёўках ¦ ¦памылкi, ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦азначэнняў i ¦ ¦якiя не можа ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлаў ¦ ¦выправiць ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ ¦ ¦пры ўказаннi ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ ¦ ¦на ix ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 3 ¦Не можа доказна ¦Адчувае ¦Узнаўляе ¦Пры ўзнаўленнi¦Выкладае ¦Робiць ¦
¦ ¦абгрунтаваць свае ¦цяжкасцi ў ¦матэрыял ¦матэрыялу ¦непаслядоўна ¦нязначную ¦
¦ ¦меркаваннi ¦прывядзеннi ¦часткова ¦дапускае ў ¦ ¦колькасць ¦
¦ ¦ ¦прыкладаў ¦ ¦азначэннях ¦ ¦маўленчых ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦паняццяў i ¦ ¦памылак, ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦фармулёўцы ¦ ¦якiя не можа ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлаў ¦ ¦выправiць ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦недакладнасцi,¦ ¦пры ўказаннi ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦якiя не можа ¦ ¦на ix ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦выправiць пры ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ўказаннi на ix¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 4 ¦Паказвае разуменне¦Адчувае ¦Узнаўляе ¦Пры ўзнаўленнi¦Выкладае з ¦Робiць ¦
¦ ¦асноўных ¦цяжкасцi ў ¦матэрыял у ¦матэрыялу ¦парушэннямi ¦маўленчыя ¦
¦ ¦палажэнняў, без ¦прывядзеннi ¦няпоўным ¦дапускае ў ¦паслядоўнасцi ¦памылкi, ¦
¦ ¦глыбокага i ¦большай часткi¦аб'ёме ¦азначэннях ¦ ¦якiя ¦
¦ ¦доказнага ix ¦прыкладаў ¦ ¦паняццяў i ¦ ¦выпраўляе з ¦
¦ ¦абгрунтавання ¦ ¦ ¦фармулёўцы ¦ ¦дапамогай ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлаў ¦ ¦настаўнiка ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦недакладнасцi,¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦якiя не можа ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦выправiць пры ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ўказаннi на ix¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 5 ¦Паказвае разуменне¦Тэарэтычныя ¦Узнаўляе ¦Пры ўзнаўленнi¦Выкладае з ¦Робiць ¦
¦ ¦асноўных ¦звесткi ¦асноўныя ¦матэрыялу ¦пэўнай ¦маўленчыя ¦
¦ ¦палажэнняў, але ¦падмацоўвае ¦палажэннi ¦дапускае ў ¦дакладнасцю, ¦памылкi, ¦
¦ ¦недастаткова ¦прыкладамi з ¦ ¦азначэннях ¦але з ¦якiя ¦
¦ ¦абгрунтоўвае свае ¦падручнiка без¦ ¦паняццяў i ¦недахопамi ў ¦выпраўляе ¦
¦ ¦меркаваннi ¦абгрунтавання ¦ ¦фармулёўцы ¦паслядоўнасцi ¦самастойна ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлаў ¦ ¦або з ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦недакладнасцi,¦ ¦дапамогай ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦большую частку¦ ¦пытанняў ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦якiх не можа ¦ ¦настаўнiка ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦выправiць пры ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ўказаннi на ix¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 6 ¦Ведае i разумее ¦Тэарэтычныя ¦Узнаўляе ¦Пры выкладаннi¦Выкладае ў ¦Дапускае ¦
¦ ¦большую частку ¦звесткi ¦большую ¦матэрыялу дае ¦асноўным у ¦асобныя ¦
¦ ¦матэрыялу ¦падмацоўвае ¦частку ¦азначэннi i ¦адпаведнасцi з¦маўленчыя ¦
¦ ¦ ¦прыкладамi з ¦матэрыялу ¦фармулюе ¦патрабаваннямi¦памылкi ¦
¦ ¦ ¦падручнiка ¦ ¦правiлы, але ¦лагiчнасцi i ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦дапускае ¦дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦недакладнасцi,¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦якiя выпраўляе¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦з дапамогай ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦настаўнiка ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 7 ¦Ведае i разумее ¦Тэарэтычныя ¦Узнаўляе ¦Выкладае ¦Выкладае ў ¦Дапускае ¦
¦ ¦матэрыял, можа ¦звесткi ¦матэрыял у ¦тэарэтычны ¦цэлым ў ¦асобныя ¦
¦ ¦абгрунтаваць свае ¦падмацоўвае ¦цэлым ¦матэрыял, ¦адпаведнасцi з¦маўленчыя ¦
¦ ¦меркаваннi ¦прыкладамi з ¦ ¦дакладна ¦патрабаваннямi¦недахопы ¦
¦ ¦ ¦падручнiка ¦ ¦ўзнаўляючы ¦лагiчнасцi ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦азначэннi i ¦i дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлы, ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦дапускае ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦неiстотныя ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦памылкi ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦зместавага ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦характару, ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦якiя выпраўляе¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦з дапамогай ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦пытанняў ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦настаўнiка ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 8 ¦Паказвае поўнае ¦Тэарэтычныя ¦Узнаўляе ¦Выкладае ¦Выкладае з ¦Дапускае ¦
¦ ¦разуменне ¦звесткi ¦матэрыял ¦тэарэтычны ¦дастатковай ¦адзiнакавыя ¦
¦ ¦вучэбнага ¦iлюструе ¦поўнасцю ¦матэрыял з ¦лагiчнасцю i ¦маўленчыя ¦
¦ ¦матэрыялу, уменне ¦прыкладамi з ¦ ¦неiстотнымi, ¦дакладнасцю ¦недахопы ¦
¦ ¦аргументавана яго ¦падручнiка i ¦ ¦самастойна ¦ ¦ ¦
¦ ¦выкладаць ¦адзiнкавымi, ¦ ¦выпраўленымi ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦якiя падабраны¦ ¦памылкамi ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦самастойна ¦ ¦зместавага ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦характару, ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦дакладна ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦ўзнаўляе ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦азначэннi i ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦ ¦ ¦правiлы ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦ 9 ¦Паказвае высокую ¦Тэарэтычныя ¦Поўнасцю ¦Правiльна ¦Выкладае ў ¦Дапускае ¦
¦ ¦ступень ¦звесткi ¦ўзнаўляе ¦выкладае ¦адпаведнасцi з¦адзiнкавыя ¦
¦ ¦усведамлення ¦iлюструе ¦матэрыял ¦тэарэтычны ¦патрабаваннямi¦i нязначныя ¦
¦ ¦вучэбнага ¦прыкладамi не ¦ ¦матэрыял, ¦лагiчнасцi i ¦маўленчыя ¦
¦ ¦матэрыялу, уменне ¦толькi з ¦ ¦дакладна ¦дакладнасцi ¦недахопы ¦
¦ ¦аргументавана яго ¦падручнiка, ¦ ¦ўзнаўляе ¦ ¦ ¦
¦ ¦выкладаць ¦але i ¦ ¦азначэннi i ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦самастойна ¦ ¦правiлы ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦падабранымi ¦ ¦ ¦ ¦ ¦
+---+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+-------------+
¦10 ¦Выкладае свабодна,¦Тэарэтычныя ¦Поўнасцю ¦Правiльна ¦Выкладае ў ¦Маўленчых ¦
¦ ¦з высокай ступенню¦звесткi ¦ўзнаўляе ¦выкладае ¦поўным аб'ёме ¦недахопаў не ¦
¦ ¦ўсведамлення i ¦iлюструе ¦матэрыял ¦тэарэтычны ¦ў адпаведнасцi¦дапускае ¦
¦ ¦аргументаванасцi; ¦прыкладамi не ¦ ¦матэрыял, ¦з ¦ ¦
¦ ¦робiць самастойныя¦толькi з ¦ ¦дакладна ¦патрабаваннямi¦ ¦
¦ ¦вывады i ¦падручнiка, ¦ ¦ўзнаўляе ¦лагiчнасцi i ¦ ¦
¦ ¦абагульненнi ¦але i ¦ ¦азначэннi i ¦дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦ ¦самастойна ¦ ¦правiлы ¦ ¦ ¦
¦ ¦ ¦падабранымi ¦ ¦ ¦ ¦ ¦
----+------------------+--------------+------------+--------------+--------------+--------------
Ацэнка ступенi сфармiраванасцi вучэбна-моўных уменняў i навыкаў
Сфармiраванасць вучэбна-моўных уменняў i навыкаў правяраецца з дапамогай практычных заданняў на аснове моўнай тэорыi.
Крытэрыi i паказчыкi ацэнкi ступенi сфармiраванасцi вучэбна-моўных уменняў i навыкаў
----+----------------------------------------------------------------------
¦Бал¦ Паказчыкi ацэнкi ступенi сфармiраванасцi вучэбна-моўных ¦
¦ ¦ уменняў i навыкаў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦Распазнае прад'яўленыя ў гатовым выглядзе моўныя з'явы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦Распазнае вывучаныя моўныя з'явы сярод iншых; неўсвядомлена выконвае ¦
¦ ¦самыя простыя заданнi ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦Распазнае вывучаныя моўныя з'явы, паказвае ix асобныя прыметы; ¦
¦ ¦выконвае самыя простыя заданнi ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦Распазнае вывучаныя моўныя з'явы па асобных прыметах; выконвае ¦
¦ ¦нескладаныя заданнi па узоры ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦Усвядомлена адрознiвае вывучаныя моўныя з'явы на аснове сукупнасцi ix¦
¦ ¦прымет; выконвае заданнi па ўзоры ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦Усвядомлена адрознiвае вывучаныя моўныя з'явы на аснове параўнання i ¦
¦ ¦супастаўлення з iншымi з'явамi; свабодна выконвае заданнi па ўзоры ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦Аналiзуе i сiстэматызуе моўны матэрыял; выконвае заданнi па аналогii ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦Свабодна аналiзуе i сiстэматызуе моўны матэрыял з улiкам прычынна- ¦
¦ ¦вынiковых сувязей памiж з'явамi; выконвае заданнi аналiтыка-сiнтэтыч-¦
¦ ¦нага характару ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦Выконвае дзеяннi з моўным матэрыялам на аснове абагульнення i сiстэ- ¦
¦ ¦матызацыi; выконвае заданнi на трансфармацыю моўнага матэрыялу ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦10 ¦Бездакорна выконвае дзеяннi са складаным моўным матэрыялам, дэманст- ¦
¦ ¦руючы высокi ўзровень ведаў, уменняў, навыкаў ¦
----+----------------------------------------------------------------------
Ацэнка арфаграфiчнай i пунктуацыйнай пiсьменнасцi вучняў
Для праверкi арфаграфiчнай i пунктуацыйнай пiсьменнасцi вучняў выкарыстоўваюцца дыктант (слоўнiкавы, тэкставы) i тэставыя заданнi. З ix дапамогай правяраюцца:
па арфаграфii:
уменне правiльна пiсаць словы на вывучаныя правiлы;
па пунктуацыi:
уменне ставiць знакi прыпынку ў адпаведнасцi з вывучанымi правiламi.
З мэтай праверкi арфаграфiчнай пiсьменнасцi праводзяцца слоўнiкавыя дыктанты. Аб'ём слоўнiкавага дыктанта павiнен адпавядаць патрабаванням Iнструкцыi аб парадку фармiравання культуры вуснай i пiсьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублiкi Беларусь.
Крытэрыi ацэнкi слоўнiкавага дыктанта
----+----------------------------------------------------------------------
¦Бал¦ Колькасць памылак ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦7 i больш ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦6 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦5 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦4 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦3 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦2 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦1 памылка або 3 выпраўленнi на месцы арфаграмы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦0 памылак або 1 - 2 выпраўленнi на месцы арфаграмы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦0 памылак, 1 - 2 выпраўленнi не на месцы арфаграмы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦10 ¦0 памылак, без выпраўленняў ¦
----+----------------------------------------------------------------------
У кантрольных тэкставых дыктантах тэксты павiнны быць даступныя па змесце для вучняў пэўнага класа i адпавядаць нормам сучаснай беларускай лiтаратурнай мовы.
Аб'ём тэксту кантрольнага дыктанта павiнен адпавядаць патрабаванням Iнструкцыi аб парадку фармiравання культуры вуснай i пiсьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублiкi Беларусь.
Да канца першай чвэрцi, а ў V класе на працягу I паўгоддзя, захоўваецца аб'ём тэксту, рэкамендаваны для папярэдняга класа.
Пры падлiку колькасцi слоў у тэксце бяруцца пад увагу загаловак, усе самастойныя i службовыя часцiны мовы, выклiчнiкi.
Перад правядзеннем дыктанта на дошцы запiсваюцца словы, незразумелыя вучням, а таксама тыя, з напiсаннем якiх вучнi яшчэ не знаёмiлiся.
Для кантрольнага дыктанта падбiраюцца тэксты, у якiх вывучаныя арфаграмы i пунктаграмы пададзены не менш чым 2 - 3 разы. Узровень насычанасцi тэкстаў павiнен быць прыкладна такiм: V клас - не больш за 5 слоў; VI - VII - не больш за 7; VIII - IX - не больш за 10; X - XI класы - не больш за 12 слоў.
У тэксты кантрольных дыктантаў уключаюцца словы толькi на тыя арфаграфiчныя i пунктуацыйныя правiлы, якiя замацоўвалiся на папярэднiх уроках.
Кантрольныя дыктанты рэкамендуецца праводзiць пасля вывучэння найбольш значных тэм, найважнейшых i цяжкiх для засваення арфаграфiчных правiлаў, у канцы чвэрцi i навучальнага года.
Ацэньваючы работы, неабходна зыходзiць з таго, што можна прад'яўляць патрабаваннi толькi да тых ведаў, якiя павiнны быць засвоены вучнямi. Таму ў час праверкi пiсьмовых работ усе арфаграфiчныя i пунктуацыйныя памылкi, дапушчаныя школьнiкамi, выпраўляюцца, аднак пры ацэнцы ўлiчваюцца не ўсе.
Не ўлiчваюцца пры ацэнцы i не выносяцца на палi наступныя памылкi:
1) на правiлы, не прадугледжаныя школьнай праграмай для пэўнага класа;
2) на яшчэ не вывучаныя правiлы;
3) у слоўнiкавых словах, праца над якiмi яшчэ не праводзiлася;
4) апiскi, якiя скажаюць графiчны выгляд слова (пульба, мямля замест бульба, зямля);
5) асобныя няправiльныя напiсаннi, што з'явiлiся ў вучняў пад уплывам графiкi iншай мовы (i - и);
6) незахаванне аўтарскiх знакаў прыпынку.
Нягрубыя памылкi лiчацца за паўпамылкi.
Пры выстаўленнi бала няцотная колькасць нягрубых памылак акругляецца на карысць вучня.
Памылкi, якiя паўтараюцца (колькi б iх нi было), лiчацца за адну.
Першыя тры аднатыпныя памылкi лiчацца за адну, кожная наступная падобная памылка залiчваецца як самастойная.
Калi ў адным слоўнiкавым слове дапушчаны 2 i больш памылкi, то ўсе яны лiчацца за адну.
Два выпраўленнi на месцы арфаграм цi пунктаграм неабходна лiчыць за адну памылку.
Пры наяўнасцi ў рабоце 5 - 7 выпраўленняў не на месцы арфаграм (пунктаграм) адзнака знiжаецца на 1 бал. Пры наяўнасцi больш за 7 выпраўленняў - на 2 балы.
Крытэрыi ацэнкi тэкставага дыктанта
----+----------------------------------------------------------------------
¦Бал¦ Колькасць памылак ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦Больш, як на 2 балы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦10/0, 9/1, 9/0, 8/2, 8/1, 7/2, 6/4, 6/3, 5/5, 5/4, 4/6, 4/5, 3/7, ¦
¦ ¦3/6, 2/8, 2/7, 1/9, 1/8, 0/10, 0/9 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦8/0, 7/1, 7/0, 6/2, 6/1, 6/0, 5/3, 5/2, 4/4, 4/3, 3/5, 3/4, 2/6, 2/5,¦
¦ ¦1/7, 1/6, 0/8, 0/7 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦5/0, 5/1, 4/2, 3/3, 2/4, 1/5, 0/6 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦4/0, 4/1, 3/2, 2/3, 1/4, 0/5 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦3/0, 3/1, 2/2, 1/3, 0/4 ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦2/1, 2/0, 1/2, 1/1, 0/3, 0/2 або 4 выпраўленнi на месцы арфаграм ¦
¦ ¦(пунктаграм) ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦1/0, 0/1 або 3 выпраўленнi на месцы арфаграм (пунктаграм) ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦1 нягрубая арфаграфiчная памылка, або 1 нягрубая пунктуацыйная ¦
¦ ¦памылка, або 1 - 2 выпраўленнi на месцы арфаграм (пунктаграм) ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦10 ¦0/0, дапускаецца 1 - 2 выпраўленнi не на месцы арфаграм (пунктаграм) ¦
----+----------------------------------------------------------------------
Пералiк нягрубых, аднатыпных i iншых памылак прыведзены ў дадатку.
У комплекснай кантрольнай рабоце, якая складаецца з дыктанта i дадатковых заданняў (фанетычных, лексiчных, граматычных i iнш.), выстаўляюцца дзве адзнакi - за кожны вiд працы. Абедзве адзнакi выстаўляюцца па беларускай мове ў адну графу журнала: 8/7, 5/4, 3/3.
Крытэрыi ацэнкi дадатковага задання
-------+-------------------------------------------------------------------
¦ Бал ¦ Ступень выканання заданняў ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦1 - 2 ¦Выканана менш за 1/4 заданняў ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦3 - 4 ¦Выканана не менш за 1/4 заданняў ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦5 - 6 ¦Выканана не менш за 1/2 заданняў (з улiкам пэўных недахопаў у ¦
¦ ¦афармленнi i фармулёўках) ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦7 - 8 ¦Выканана не менш за 3/4 заданняў (з улiкам пэўных недахопаў у ¦
¦ ¦афармленнi i фармулёўках) ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦Выкананы ўсе заданнi, пры гэтым дапускаюцца нязначныя недахопы ў ¦
¦ ¦фармулёўках або афармленнi работы ¦
+------+------------------------------------------------------------------+
¦ 10 ¦Выкананы ўсе заданнi ¦
-------+-------------------------------------------------------------------
Арфаграфiчныя i пунктуацыйныя памылкi, дапушчаныя пры выкананнi дадатковых заданняў, уключаюцца ў лiк памылак дыктанта.
Калi праводзiцца кантрольны дыктант з дадатковымi заданнямi, аб'ём тэксту дыктанта памяншаецца на 20 слоў.
Калi дадатковае заданне мае творчы характар, то яно ацэньваецца ў адпаведнасцi з крытэрыямi ацэнкi творчых работ.
Ацэнка камунiкатыўных уменняў i навыкаў вучняў
На гэтым узроўнi ацэньваюцца ўменнi правiльна i паслядоўна выкладаць думкi ў адпаведнасцi з тэмай i задумай, узровень маўленчай падрыхтоўкi вучняў, г. зн. уменнi карыстацца моўнымi сродкамi ў адпаведнасцi са стылем i жанрам, тэмай i задачамi выказвання. Для ацэнкi камунiкатыўных уменняў i навыкаў выкарыстоўваюцца розныя вiды творчых работ, у першую чаргу пераказы, пераклады i сачыненнi.
У якасцi навучальных выкарыстоўваюцца падрабязныя, сцiслыя, выбарачныя пераказы, пераказы з дадатковымi заданнямi. У якасцi кантрольных - падрабязныя пераказы.
Аб'ём тэксту кантрольнага пераказу павiнен адпавядаць патрабаванням Iнструкцыi аб парадку фармiравання культуры вуснай i пiсьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублiкi Беларусь.
У I паўгоддзi ў V класе агульнаадукацыйных устаноў праводзяцца толькi навучальныя пераказы, якiя ацэньваюцца па нормах для IV класа.
Пераказы, пераклады i сачыненнi ацэньваюцца дзвюма адзнакамi: першай ацэньваюцца змест i маўленчае афармленне, другой - арфаграфiчныя, пунктуацыйныя i граматычныя памылкi:
З - М
---------
I - V - Г
Змест ацэньваецца па наступных крытэрыях:
адпаведнасцi работы тэме i асноўнай думцы;
паўнаце i глыбiнi раскрыцця тэмы;
правiльнасцi выкладу фактычнага матэрыялу;
звязнасцi, лагiчнасцi, паслядоўнасцi выкладу.
Пры ацэнцы маўленчага афармлення творчых работ улiчваюцца:
разнастайнасць слоўнiка i граматычнага ладу маўлення вучняў;
стылявое адзiнства i выразнасць маўлення, наяўнасць (адсутнасць) маўленчых недахопаў.
Пiсьменнасць ацэньваецца паводле колькасцi дапушчаных арфаграфiчных, пунктуацыйных i граматычных памылак.
Наяўнасць арыгiнальнай задумы i яе добрая рэалiзацыя дазваляюць павысiць першую адзнаку за сачыненне на 1 бал.
Крытэрыi i паказчыкi ацэнкi творчых работ вучняў
----+--------------------------+-----------------------------+-------------
¦Бал¦ Змест ¦ Маўленчае афармленне ¦Пiсьменнасць¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 1 ¦1. Работа не адпавядае ¦1. Работа характарызуецца ¦Больш, як на¦
¦ ¦тэме, або тэма не ¦беднасцю слоўнiкавага запасу,¦2 балы ¦
¦ ¦раскрыта. ¦кароткiмi аднатыпнымi ¦ ¦
¦ ¦2. Парушаны сэнсавая ¦канструкцыямi. ¦ ¦
¦ ¦сувязь сказаў i ¦2. Дапускаецца больш за 8 ¦ ¦
¦ ¦паслядоўнасць у развiццi ¦маўленчых недахопаў: ¦ ¦
¦ ¦асноўнай думкi. ¦парушэнняў дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца больш за 8 ¦словаўжывання, ¦ ¦
¦ ¦недахопаў у змесце ¦логiкi выкладу матэрыялу, ¦ ¦
¦ ¦ ¦стылявога адзiнства ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 2 ¦1. Работа не адпавядае ¦1. Работа характарызуецца ¦Ад 7/2 да ¦
¦ ¦тэме. ¦беднасцю слоўнiкавага запасу,¦10/1 i 10 ¦
¦ ¦2. Сэнсавая сувязь сказаў ¦аднатыпнасцю канструкцый. ¦граматычных ¦
¦ ¦i паслядоўнасць у развiццi¦2. Дапускаецца не больш за 8 ¦памылак ¦
¦ ¦асноўнай думкi часта ¦маўленчых недахопаў, у тым ¦ ¦
¦ ¦парушаюцца. ¦лiку парушэнняў дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦словаўжывання, логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦8 недахопаў у змесце ¦матэрыялу, стылявога ¦ ¦
¦ ¦ ¦адзiнства ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 3 ¦1. Работа часткова ¦1. Работа вызначаецца ¦0/8, 1/7, ¦
¦ ¦раскрывае тэму i асноўную ¦беднасцю слоўнiкавага ¦2/6, 3/5, ¦
¦ ¦думку. ¦запасу, аднатыпнасцю ¦4/4, 5/3, ¦
¦ ¦2. Сэнсавая сувязь сказаў ¦канструкцый. ¦6/2, 7/1 i 7¦
¦ ¦i паслядоўнасць у развiццi¦2. Дапускаецца не больш за 7 ¦граматычных ¦
¦ ¦асноўнай думкi ў некаторых¦маўленчых недахопаў, у тым ¦памылак ¦
¦ ¦выпадках парушаюцца. ¦лiку парушэнняў дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦словаўжывання, логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦7 недахопаў у змесце ¦матэрыялу, стылявога ¦ ¦
¦ ¦ ¦адзiнства ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 4 ¦1. Работа часткова ¦1. Работа вызначаецца пэўнай ¦0/7, 1/6, ¦
¦ ¦раскрывае тэму i асноўную ¦беднасцю слоўнiкавага запасу ¦2/5, 3/4, ¦
¦ ¦думку, ёсць адхiленнi ад ¦i аднатыпнасцю сiнтаксiчных ¦4/3, 5/2, ¦
¦ ¦тэмы. ¦канструкцый. ¦6/0, 6/1 i 6¦
¦ ¦2. Сэнсавая сувязь сказаў ¦2. Дапускаецца не больш за 6 ¦граматычных ¦
¦ ¦i паслядоўнасць у развiццi¦маўленчых недахопаў, у тым ¦памылак ¦
¦ ¦асноўнай думкi ў ¦лiку парушэнняў дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦адзiнкавых выпадках ¦словаўжывання, логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦парушаюцца. ¦матэрыялу, стылявога ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦адзiнства ¦ ¦
¦ ¦6 недахопаў у змесце ¦ ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 5 ¦1. Работа ў цэлым ¦1. У рабоце ёсць адзiнкавыя ¦0/6, 1/5, ¦
¦ ¦раскрывае тэму i асноўную ¦выпадкi выкарыстання ¦3/3, 4/2, ¦
¦ ¦думку, ёсць адхiленнi ад ¦выяўленчых сродкаў мовы. ¦5/0, 5/1 i 5¦
¦ ¦тэмы. ¦2. Дапускаецца не больш за 5 ¦граматычных ¦
¦ ¦2. Вытрымлiваецца агульная¦маўленчых недахопаў, у тым ¦памылак ¦
¦ ¦сэнсавая цэласнасць у ¦лiку парушэнняў дакладнасцi ¦ ¦
¦ ¦разгортваннi асноўнай ¦словаўжывання, логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦думкi, сэнсавая сувязь ¦матэрыялу, стылявога ¦ ¦
¦ ¦сказаў i паслядоўнасць у ¦адзiнства ¦ ¦
¦ ¦развiццi асноўнай думкi ў ¦ ¦ ¦
¦ ¦цэлым захоўваюцца. ¦ ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦ ¦ ¦
¦ ¦5 недахопаў у змесце ¦ ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 6 ¦1. Работа ў цэлым ¦1. Работа ў цэлым вызначаецца¦0/5, 1/4, ¦
¦ ¦раскрывае тэму i асноўную ¦разнастайнасцю выкарыстаных ¦2/3, 3/2, ¦
¦ ¦думку, ёсць адхiленнi ад ¦моўных сродкаў, дакладнасцю ¦4/0, 4/1, ¦
¦ ¦тэмы. ¦словаўжывання, выразнасцю. ¦4/2 i 4 ¦
¦ ¦2. Захоўваецца ¦2. Дапускаецца не больш за 4 ¦граматычныя ¦
¦ ¦паслядоўнасць у развiццi ¦маўленчыя недахопы, у тым ¦памылкi ¦
¦ ¦асноўнай думкi, ¦лiку парушэннi логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦вытрымлiваюцца агульная ¦матэрыялу i стылявога ¦ ¦
¦ ¦сэнсавая цэласнасць у ¦адзiнства ¦ ¦
¦ ¦разгортваннi асноўнай ¦ ¦ ¦
¦ ¦думкi, сэнсавая сувязь ¦ ¦ ¦
¦ ¦сказаў. ¦ ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не ¦ ¦ ¦
¦ ¦больш за 4 недахопы ў ¦ ¦ ¦
¦ ¦змесце ¦ ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 7 ¦1. Работа раскрывае тэму i¦1. Работа вызначаецца ¦0/4, 1/3, ¦
¦ ¦асноўную думку. ¦разнастайнасцю выкарыстаных ¦2/1, 2/2, ¦
¦ ¦2. Захоўваецца ¦моўных сродкаў, дакладнасцю ¦3/0, 3/1 i 3¦
¦ ¦паслядоўнасць у развццi ¦словаўжывання, выразнасцю. ¦граматычныя ¦
¦ ¦асноўнай думкi, ¦2. Дапускаецца не больш за 3 ¦памылкi ¦
¦ ¦вытрымлiваюцца агульная ¦маўленчыя недахопы, у тым ¦ ¦
¦ ¦сэнсавая цэласнасць у ¦лiку парушэннi логiкi выкладу¦ ¦
¦ ¦разгортваннi асноўнай ¦матэрыялу або стылявога ¦ ¦
¦ ¦думкi, сэнсавая сувязь ¦адзiнства тэксту ¦ ¦
¦ ¦сказаў. ¦ ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦ ¦ ¦
¦ ¦3 недахопы ў змесце ¦ ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 8 ¦1. Работа раскрывае тэму i¦1. Работа характарызуецца ¦2/0, 1/1, ¦
¦ ¦асноўную думку. ¦багаццем слоўнiка, ¦1/2, 0/2, ¦
¦ ¦2. Захоўваецца ¦разнастайнасцю выкарыстаных ¦0/3 i 2 ¦
¦ ¦паслядоўнасць у развiццi ¦моўных сродкаў, дакладнасцю ¦граматычныя ¦
¦ ¦асноўнай думкi, ¦словаўжывання, агульнай ¦памылкi ¦
¦ ¦вытрымлiваюцца сэнсавая ¦лагiчнасцю, выразнасцю; стыль¦або 3 ¦
¦ ¦цэласнасць у разгортваннi ¦работы ў цэлым ¦выпраўленнi ¦
¦ ¦асноўнай думкi, сэнсавая ¦характарызуецца адзiнствам ¦на месцы ¦
¦ ¦сувязь сказаў. ¦выкарыстання моўных сродкаў. ¦арфаграм ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦2. Дапускаецца не больш за 2 ¦(пунктаграм)¦
¦ ¦2 недахопы ў змесце ¦маўленчыя недахопы - ¦ ¦
¦ ¦ ¦парушэннi логiкi выкладу ¦ ¦
¦ ¦ ¦матэрыялу або стылявога ¦ ¦
¦ ¦ ¦адзiнства тэксту ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦ 9 ¦1. Работа цалкам раскрывае¦1. Работа характарызуецца ¦1/0, 0/1 i 1¦
¦ ¦тэму i асноўную ¦багаццем слоўнiка ¦граматычная ¦
¦ ¦думку (наяўнасць ¦i разнастайнасцю выкарыстаных¦памылка або ¦
¦ ¦тэматычнага адзiнства). ¦моўных ¦1 - 2 ¦
¦ ¦2. Захоўваецца ¦сродкаў, лагiчнасцю, ¦выпраўленнi ¦
¦ ¦паслядоўнасць у развiццi ¦дакладнасцю словаўжывання, ¦на месцы ¦
¦ ¦асноўнай думкi, ¦выразнасцю, вызначаецца ¦арфаграм ¦
¦ ¦вытрымлiваюцца сэнсавая ¦адзiнствам выкарыстання ¦(пунктаграм)¦
¦ ¦цэласнасць ¦моўных сродкаў. ¦ ¦
¦ ¦у разгортваннi асноўнай ¦2. Дапускаецца не больш за 1 ¦ ¦
¦ ¦думкi, сэнсавая сувязь ¦маўленчы недахоп ¦ ¦
¦ ¦сказаў. ¦ ¦ ¦
¦ ¦3. Дапускаецца не больш за¦ ¦ ¦
¦ ¦1 недахоп у змесце ¦ ¦ ¦
+---+--------------------------+-----------------------------+------------+
¦10 ¦1. Работа поўнасцю ¦1. Работа характарызуецца ¦0/0, 1/0 ¦
¦ ¦раскрывае тэму i асноўную ¦багаццем слоўнiка i ¦(нягрубая), ¦
¦ ¦думку (наяўнасць ¦разнастайнасцю выкарыстаных ¦0/1 ¦
¦ ¦тэматычнага адзiнства). ¦моўных сродкаў, дакладнасцю, ¦(нягрубая), ¦
¦ ¦2. Захоўваецца ¦лагiчнасцю, дарэчнасцю, ¦1 - 2 ¦
¦ ¦паслядоўнасць у развiццi ¦выразнасцю. ¦выпраўленнi ¦
¦ ¦асноўнай думкi, ¦2. Маўленчыя недахопы ¦не на месцы ¦
¦ ¦вытрымлiваюцца сэнсавая ¦адсутнiчаюць ¦арфаграм ¦
¦ ¦цэласнасць у разгортваннi ¦ ¦(пунктаграм)¦
¦ ¦асноўнай думкi, сэнсавая ¦ ¦ ¦
¦ ¦сувязь сказаў. ¦ ¦ ¦
¦ ¦3. Недахопаў у змесце не ¦ ¦ ¦
¦ ¦дапускаецца ¦ ¦ ¦
----+--------------------------+-----------------------------+-------------
Ацэнка тэстаў
Эфектыўным спосабам праверкi вынiкаў вучэбнай дзейнасцi школьнiкаў з'яўляюцца тэставыя заданнi, на выкананне якiх патрабуецца мiнiмальная колькасць часу.
Тэсты можна выкарыстоўваць у якасцi навучальных i кантрольных. З ix дапамогай настаўнiк зможа праверыць, а вучнi замацаваць вучэбны матэрыял па ўсiх тэмах i раздзелах курса беларускай мовы. Колькасць заданняў па розных тэмах можа быць неаднолькавая (ад 5 i больш). Тэст за ўзровень агульнай базавай адукацыi ўключае ад 10 да 30 заданняў, за ўзровень агульнай сярэдняй адукацыi - да 40 (у залежнасцi ад мэт i задач праверкi).
Крытэрыi ацэнкi тэставых работ
----+----------------------------------------------------------------------
¦Бал¦ Ступень выканання заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 1 ¦Менш, як на 2 балы ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 2 ¦Выканана не менш за 20% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 3 ¦Выканана не менш за 30% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 4 ¦Выканана не менш за 40% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 5 ¦Выканана не менш за 50% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 6 ¦Выканана не менш за 60% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 7 ¦Выканана не менш за 70% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 8 ¦Выканана не менш за 80% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦ 9 ¦Выканана не менш за 90% прапанаваных заданняў ¦
+---+---------------------------------------------------------------------+
¦10 ¦Выкананы ўсе прапанаваныя заданнi ¦
----+----------------------------------------------------------------------
Класiфiкацыя памылак
Тэкставыя (зместавыя) памылкi
Памылкi, якiя прыводзяць да парушэння асноўных прымет тексту, у лiнгваметодыцы называюць тэкставымi. Да тыповых тэкставых памылак адносяцца:
1) падмена тэмы, асноўнай думкi i аўтарскай пазiцыi тэксту-арыгiнала пры напiсаннi пераказу;
2) неапраўданае скарачэнне або павелiчэнне падтэм пры пераказе тэксту-арыгiнала;
3) непаўната раскрыцця асноўных падтэм, якiя аб'ядноўваюць змест тэксту;
4) адсутнасць аргументаў для доказу выказаных у сачыненнi думак;
5) няўменне выкарыстоўваць веды, уласныя назiраннi, лiтаратурныя крынiцы, жыццёвы вопыт для абгрунтавання ўласнай пазiцыi ў сачыненнi;
6) неадпаведнасць зместу сачынення заяўленай у загалоўку тэме;
7) скажэнне фактаў, падзей, iмён, назваў, дат;
8) парушэнне паслядоўнасцi развiцця думкi ў тэксце;
9) парушэнне прычынна-вынiковых, часавых сувязей памiж сказамi;
10) парушэнне сэнсавай цэласнасцi тэксту;
11) парушэнне лагiчнай сувязi памiж сказамi ў межах адной сэнсавай часткi;
12) пропуск сказаў, неабходных для лагiчнага развiцця думкi;
13) неабгрунтаваны падзел тэксту на абзацы;
14) парушэнне суразмернасцi частак тэксту (уступ, асноўная частка, заключэнне).
Тэкставыя памылкi ў школьнай практыцы традыцыйна абазначаюцца лiтарай З (змест).
Маўленчыя памылкi
Маўленчыя памылкi - гэта парушэннi патрабаванняў камунiкатыўных якасцей маўлення (дакладнасцi, лагiчнасцi, чысцiнi, дарэчнасцi, выразнасцi i багацця).
Да маўленчых памылак адносяцца наступныя:
1) ужыванне слова цi ўстойлiвага выразу з неўласцiвым яму значэннем: Чарнавус валодае добрымi адносiнамi з супрацоўнiкамi iнстытута (правiльна: мае адносiны). Уверсе нешта звiнела, як быццам нехта гуляў на дудачцы (правiльна: iграў на дудачцы);
2) парушэнне лексiчнай спалучальнасцi: На паляўнiчага накiнуўся пажылы мядзведзь (правiльна: стары). Васiль адчуваў сябе адзiночным чалавекам (правiльна: адзiнокiм);
3) выкарыстанне русiзмаў: Народ мог узнаць пра падзеi, якiя былi ў далекiм прошлым. Вумныя i добрыя людзi;
4) неадрозненне адценняў значэння сiнонiмаў цi блiзкiх па значэннi слоў: Ён шырока расчынiў вочы (правiльна: расплюшчыў). Варыць чай (малако) (правiльна: гатаваць чай, парыць малако);
5) неадрозненне паронiмаў (аднакаранёвых слоў з розным значэннем): Абагулiць матэрыял (правiльна: абагульнiць); каменная дорога (правiльна: камянiстая);
6) ужыванне лiшняга слова (плеаназм): Народныя песнi спявалi маладыя маладзiцы (правiльна: спявалi маладзiцы);
7) ужыванне адзiн каля аднаго (або блiзка) аднакаранёвых слоў (таўталогiя): Шмат твораў стварыў Янка Купала для дзяцей;
8) паўтарэнне аднаго i таго ж слова побач: Ён прыехаў з Парыжа. Як толькi ён адчынiў дзверы, людзi кiнулiся да яго;
9) ужыванне слова або выразу iншай стылявой афарбоўкi: Важна разгульвае па мястэчку ўраднiк. Школьнiкi рынулiся ўручаць букеты кветак любiмым настаўнiкам;
10) неапраўданае ўжыванне прастамоўных i дыялектных слоў i выразаў: Высокi ўраджай кiяхоў на палях краiны вывеў гаспадарку на першае месца ў раёне (замест кукурузы);
11) неразмежаванне лексiкi розных гiстарычных эпох: Абдумваючы адказ на пытанне, вучань нахмурыў чало (замест лоб); Лабановiч ведаў, што знойдзе пiсара ў рэстаране (замест карчме);
12) недакладнае ўжыванне асабовых i ўказальных займеннiкаў: Мацi прапанавала сыну налiць сабе чаю (мацi цi сыну?). Настаўнiк параiў вучню прачытаць яго даклад (настаўнiка цi вучня?);
13) беднасць i аднастайнасць сiнтаксiчных канструкцый:
Мы жылi ў палатцы. Палатка стаяла на беразе. Ён быў абрывiсты. На беразе раслi сосны. Яны былi стромкiя;
14) неабгрунтаванае выкарыстанне сродкаў сувязi (злучнiкаў, злучальных слоў, пабочных слоў, лексiчных паўтораў) памiж сказамi i сэнсавымi часткамi.
| Стр.1 | Стр.2 | Стр.3 | Стр.4 | Стр.5 | Стр.6 | Стр.7 | Стр.8 | Стр.9 | Стр.10 |
карта новых документов | 
